Vogelziekenhuis 0314 - 621 272

Wij zijn open voor alle zorg voor uw huisdier. Lees hier onze volledige maatregelen.

Vraag en antwoord

Vraag en antwoord

Hieronder behandelen we de meestgestelde vragen van vogeleigenaren. Sommige symptomen kunnen in sommige gevallen wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen. Lees meer informatie over ziektes en aandoeningen. Mocht u nog vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op.

  • Hoe moet ik mijn vogel voeren?
  • Mijn vogel braakt
  • Mijn vogel niest
  • Mijn vogel krijgt een te lange snavel / nagels
  • Mijn vogel blijft eieren leggen
  • Mijn vogel drinkt meer
  • Mijn vogel valt van stok
  • Mijn vogel wordt kaal
  • Mijn vogel wordt mager

Hoe moet ik mijn vogel voeren?

Er is heel veel verschillend vogelvoer te koop. Ieder vogelsoort heeft weer andere behoeftes. Het is daarom belangrijk voer te geven dat speciaal bedoeld is voor de vogelsoort die u heeft.

Bij het geven van zadenmengsels is het belangrijk te zorgen dat de vogel alles opeet en niet alleen de lekkerste zaden (vaak zonnepitten). Een vogel die selecteert zal niet voldoende van alle voedingsstoffen binnenkrijgen die ze nodig hebben. Een probleem dat vaak voorkomt is dat de vogels de zonnepitten vaak het lekkerste vinden. Hier zit echter veel vet in en weinig vitaminen. Het is dus belangrijk de vogel alle zaadjes op te laten eten en dan pas nieuw voer te geven. Per dag krijgt de vogel dus zoveel dat alles op is. Controleer regelmatig of de vogel niet te dik is. Het borstbeen moet nog net te voelen zijn.

Een goed zadenmengsel bevat de meeste vitamines, mineralen en aminozuren die een vogel nodig heeft, maar niet alle. Het voeren van alleen zaad zal zorgen voor voedingstekorten, en problemen die daarbij komen kijken. Bij het voeren van een zaadmengsel is het dus noodzakelijk een goed voedingssupplement bij te geven. Dit kan in de vorm van poeder over het voer.

Pelletvoer bevat alle voedingsstoffen die uw vogel nodig heeft. Ze kunnen hierbij niet selecteren omdat elke korrel dezelfde voedingsstoffen bevat. Sommige vogels weigeren pellets te eten. Het is belangrijk bij pelletvoer geen supplementen te geven. Een teveel aan vitamines en mineralen kan voor ernstige gezondheidsproblemen zorgen. Ook bij het geven van pelletvoer moet regelmatig gecontroleerd worden of de vogel niet te vet wordt.

Groente en fruit mag gegeven worden aan een vogel, maar niet te veel. Zoals bij alle voerveranderingen is het zaak om de vogel en zijn darmstelsel langzaam te laten wennen aan nieuwe dingen. Met de pot mee eten is niet verstandig omdat hierin vaak te veel kruiden en zout zitten. Zout kunnen de nieren van vogels erg slecht verwerken en kan lijden tot nierproblemen. Wat groente zonder extra’s kan geen kwaad.

Het basisvoer van uw vogel moet dus bestaan uit een geschikt zadenmengsel met supplementen of uit pelletvoer. Zorg dat dit altijd het grootste deel vormt van wat hij per dag binnenkrijgt.

Omdat een bakje voer voor een vogel weinig uitdaging biedt, kan het voer ook op een andere manier aangeboden worden. Er zijn verschillende speeltjes op de markt waarin voer verstopt kan worden. Ook kunt u zelf dingen verzinnen waardoor de vogel langer bezig is met het verkrijgen van zijn dagelijkse hoeveelheid voer. Op internet zijn hiervoor leuke ideeën te vinden.

Mijn vogel braakt

Vogels kunnen braken om verschillende redenen. Als een vogel braakt zal hij hierbij vaak met de kop schudden om de inhoud kwijt te raken. Het braaksel kan dan op de kop en wangen belanden. Als dit opdroogt krijgen de veren op de kop een piekerig aanzien. Soms is dit het enige verschijnsel dat opvalt, als het braken zelf niet gezien wordt.

Behalve braken door ziekte kan het bij mannelijke kromsnavels onderdeel zijn van hofmakerij. Als de vogel mensen ziet als partner, kan de vogel braken bij het zien van de favoriete persoon. Ze gooien de kop naar achter zodat het braaksel op de kop landt.

Duiven braken kropmelk als een normale voedingsmethode voor jonge kuikens. Ook vogels kunnen last hebben van reisziekte, zij kunnen braken tijdens een autoritje. Braken door ziekte komt bij veel verschillende aandoeningen voor.

Het kan zijn dat het voer niet goed zijn weg kan vervolgen. Zo komt bij grasparkieten struma voor. Door een jodiumtekort vergroot de schildklier in zulke mate dat de passage van voedsel verstoord wordt. Voedsel blijft te lang in de krop en kan uitgebraakt worden. Bij kromsnavels komt daarnaast kliermaagverwijdingssyndroom voor. Door de vertraagde passage van voedsel kan kunnen de vogels het voer weer uitbraken. Ook gestoorde passage door tumoren, ontstekingen en parasieten komt voor. Ook bij verschillende virussen, parasieten en bacteriën is braken een verschijnsel.

Bij babyvogels is de meest voorkomende oorzaak van braken een niet optimale voeding of voedingsmethode. Zo kunnen ze braken als de pap te heet of te koud is, als er te veel voeding in één keer gegeven wordt, bij te dunne pap, bij kropverbranding of –verzuring.

Bij braken gaan veel voedingsstoffen verloren. Als een vogel verder ook ziek is, kan zijn toestand snel achteruit gaan. Het is daarom altijd verstandig een dierenarts te bezoeken.

Mijn vogel niest

Niezen is een verschijnsel wat past bij aandoeningen van de longen en luchtwegen. Niezen bij een vogel kan komen door een ontsteking door schimmels of bacteriën, door irritatie door rook, door virusaandoeningen (bijvoorbeeld papegaaienziekte is een bekende oorzaak voor niezen). Ook kan het slijmvlies in de voorste luchtwegen afwijkend worden door tekorten in de voeding, ook door deze irritatie kunnen ze gaan niezen. Dieren die niezen kunnen daarnaast vaak wat natte ogen hebben.

Vogels hebben geen middenrif. Ze kunnen dus niet hoesten op dezelfde manier als zoogdieren en mensen. Hierbij wordt de druk in de longen opgebouwd, en dan met kracht uitgeademd door middel van een hoestbeweging.

Omdat bij vogels de buikholte één grote ruimte is, kunnen ze de druk die nodig is voor de hoestreflex, niet opwekken. Ze kunnen dus ook minder makkelijk schadelijke stofdeeltjes uithoesten, en zijn hierdoor gevoeliger voor luchtwegklachten. Pratende kromsnavels kunnen hoestgeluiden laten horen. Dit is dan waarschijnlijk een imitatie van wat bij mensen horen.

Omdat niezen een verschijnsel is bij veel verschillende ziektes is het verstandig een dierenarts te bezoeken. Zeker bij vogels van de groep Neophema, met natte ogen en niezen, is er een sterke verdenking op papegaaienziekte. Aangezien dit ook besmettelijk is voor mensen zorgt behandeling van de vogels er ook voor dat u niet ziek wordt.

Mijn vogel krijgt een te lange snavel / nagels

Bij vogels groeit de snavel het hele leven door. Deze slijt door het pellen van zaden en het slijpen aan zitstokken en takken. Bij een correcte stand van boven en ondersnavel, zullen deze goed afslijten.

Als de bovensnavel en ondersnavel scheef op elkaar staan, zullen ze niet goed afslijten. De scheefstand kan komen door een val, door bijten door kooigenoten, of door voedingsfouten. De vogels zullen een zogenaamde kruisbek krijgen en de punt van de boven- en ondersnavel zullen doorgroeien. Uiteindelijk krijgen de vogels moeite met eten en met het schoonhouden van de veren.

Bij deze vogels zal de snavel weer teruggebracht moeten worden naar normale verhoudingen. Dit kan door de snavel in de juiste vorm te slijpen, maar kan ook gebeuren door het overtollige hoorn weg te branden. In de meeste gevallen zal dit om de zoveel tijd herhaald moeten worden, of er moet wat aan de verkeerde stand gedaan worden waardoor de snavel weer correct af gaat slijten.

De snavel kan ook doorgroeien ondanks een juiste stand. Het is dan vaak de bovensnavel die te lang wordt. Dit wordt bij papegaaien vaak gezien als er sprake is van leverproblemen. Bij grasparkieten wordt de bovensnavel erg lang en afwijkend bij een besmetting met de Knemodikoptes mijt. Omdat deze processen langzaam verlopen, kunnen de vogels zich vaak zo aanpassen dat ze nog lang kunnen blijven eten met een afwijkende snavel.

Ook bij een te lange bovensnavel zal deze in de juiste vorm teruggebracht moeten worden. Daarnaast moet de onderliggende oorzaak aangepakt worden.

Lange nagels komen door te weinig afslijting. Dit kan komen door de verkeerde maat of materiaal van de zitstokken. Het beste is houten stokken met verschillende diktes. Zo kunnen de vogels wisselen en zullen de nagels beter afslijten. Ook is er minder kans op voetzoolproblemen. Te lange nagels kunnen ook voorkomen door te veel vitamines. Dit kan bij vogels die pelletvoer krijgen en daarnaast nog aanvullende vitaminepreparaten.

Te lange nagels kunnen ingekort worden. Dit gebeurt bij voorkeur door het te lange deel weg te schroeien. Bij het knippen van de nagels kan de nagel splijten in de lengte en kunnen ontstekingen ontstaan. Ook zal de nagel erg bloeden als er in het leven geknipt wordt.

Mijn vogel blijft eieren leggen

Volwassen poppen kunnen eieren gaan leggen. Dit is normaal gedrag. Het wordt door hormonen gestuurd, deze staan weer onder invloed van omgevingsfactoren zoals daglengte, aan- of afwezigheid van een partner, aan- of afwezigheid van een broedkast. Vogels die ingeprint zijn op mensen (zien mensen als ‘soortgenoten’) kunnen hun eigenaar zien als partner en zo gestimuleerd worden om te leggen. Poppen kunnen blijven leggen tot het zelfs lichamelijke problemen kan geven. Het maken en leggen van eieren kost veel energie en bouwstoffen. Als een vogel daarnaast geen optimaal voer krijgt kunnen gemakkelijk tekorten in het lichaam ontstaan.

Bij een vogel waar niet meer gekweekt wordt is het beste om te proberen haar te laten stoppen met leggen, vanwege de belasting voor het lichaam. Ook zal een continue leggende vogel een grotere kans hebben op legnood en een buikvliesontsteking. Bij sommige vogels is het voldoende om de eieren te laten liggen. Als ze het normale aantal bij elkaar hebben, kan de motivatie weg zijn, en stoppen ze.

Als dit niet voldoende werkt is een mogelijkheid om de omgevingfactoren die leggen bevorderen te veranderen. Als er een nestkast aanwezig is, wordt deze weggehaald. De daglengte wordt verkort naar 8 tot 10 uur licht per dag (dus ’s avonds een doek over de kooi). Soms helpt het om de kooi te verplaatsen.

Vogels die ingeprint zijn op mensen, kunnen één persoon zien als partner. Dit is een sterke stimulans tot leggen. Deze vogels zullen ook vaak ook andere seksuele gedragingen laten zien, zoals braken (dit is normaal gedrag dat tegenover de partner gedaan wordt) in reactie op het zien van de ‘partner’, masturberen op de persoon, agressie naar anderen als deze bij de ‘partner’ in de buurt komen. Deze vogels kunnen stoppen met leggen als de tijd dat de partner persoon met de vogel doorbrengt (tijdelijk) verminderd wordt.

Hormooninjecties kunnen een vogel (tijdelijk) laten stoppen met leggen. Het probleem is dat deze middelen serieuze bijwerkingen kunnen hebben. In het uiterste geval kan een vogel gesteriliseerd worden (de eierstokken worden weggehaald). Maar dit is een zware operatie, met de nodige risico’s.

Mijn vogel drinkt meer

Verschillende vogelsoorten drinken verschillende hoeveelheden water. Ook heeft voer veel invloed op de wateropname per dag. Vogels die naast hun basis voer ook fruit en groente krijgen, zullen minder drinken dan vogels die alleen zaden of pellets krijgen.

Als u merkt dat uw vogel meer drinkt dan vroeger, ondanks hetzelfde dieet, kan het zijn dat hij te veel drinkt. Te veel drinken komt vaak omdat de vogel veel vocht kwijtraakt met de urine. Het drinken is een manier om te voorkomen dat de vogel uitdroogt. Het is dus altijd verkeerd om de vogel te beperken in zijn wateropname, als niet duidelijk is wat het probleem is.

Bij een vogel die veel vocht kwijtraakt met de urine valt het op dat het urine deel van de ontlasting groter is. Er kan zelfs een plasje rondom de normale ontlasting liggen. Dit kan ook voorkomen als een vogel in een situatie zit, waar veel stress is. Door de hormonen die onder invloed van stress vrijkomen, wordt de urine minder geconcentreerd. Het urinedeel van de ontlasting wordt groter, en de vogel moet meer drinken om niet uit te drogen. Dit verschijnsel verdwijnt weer als de vogel ontspant.

Duiven die jongen voeren gaan vaak een aantal dagen meer drinken tijdens de overgang van voeren met kropmelk naar zaden. Dit komt door een veranderde hormoonspiegel. Een vogel die te veel drinkt kan ook problemen met de nieren hebben. Dit kan variëren van niertumoren tot ontsteking. Ook zijn er medicijnen die de nieren kunnen beschadigen, zoals bepaalde antibiotica.

Bij aandoeningen van de nieren zijn vaak, behalve meer drinken, nog meer verschijnselen aanwezig. Zo zijn de vogels vaak slomer, hebben minder eetlust waardoor ze vermageren en ze kunnen problemen krijgen met de poten. De zenuwen die de poten besturen, lopen door het achterste deel van de nieren. Als de nieren opgezet zijn door een tumor of ontsteking, kunnen deze zenuwen aangetast worden, waardoor de spierkracht en coördinatie van één of beide poten verminderd. De vogels zijn soms niet meer in staat om goed op stok te zitten. Vergroting van de nieren kan ook zorgen voor een opgezette buik, deze kan daarnaast nog gevuld zijn met vocht.

Te veel drinken kan bij nog veel meer aandoeningen een verschijnsel zijn. Zo zullen duiven die besmet zijn met het paramyxovirus veel drinken. Ook wordt het gezien bij vogels met leveraandoeningen.

Omdat veel drinken dus een verschijnsel is wat bij verschillende aandoeningen kan passen, is een bezoek aan de dierenarts verstandig.

Mijn vogel valt van stok

Van de stok vallen kan komen door verlies van evenwicht, of van spierkracht.

Calcium

Calcium is een stof die zorgt voor het samentrekken van spieren. Bij gebrek aan calcium kan de spierkracht afnemen, er ontstaat dan spierzwakte, en de vogel kan van stok vallen.

Vogels die lange tijd voer krijgen met te weinig kalk, kunnen een calciumgebrek krijgen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij vogels die alleen een zadenmix krijgen zonder supplementen. Ook als de vogel wel genoeg calcium binnenkrijgt maar veel verbruikt, kunnen tekorten ontstaan. Dit komt bijvoorbeeld voor bij poppen die continu eieren blijven leggen. Deze verliezen dus veel calcium.

Bij de grijze roodstaart wordt relatief vaak calciumgebrek en daardoor van de stok vallen gezien. Deze vogelsoort kan slechter de calcium uit de botten onttrekken op het moment dat het nodig is, dit zorgt voor acuut calciumgebrek op dat moment. In het bloed kan het gehalte aan calcium worden bepaald en gezien worden of dit te weinig is.

De behandeling bestaat uit het aanvullen van het calciumtekort. In het begin zal dit vaak met dagelijkse injecties moeten omdat het tekort via het voer te langzaam zal worden aangevuld. Als de calcium in het lichaam weer op orde is, is het belangrijk opnieuw tekorten te voorkomen. Dit kan door te zorgen voor voldoende calcium in de voeding (door het voeren van pellets, of door aanvulling van zaadmengsels met supplementen). Bij grijze roodstaarten is het vaak nodig extra veel calcium te blijven geven.

Trauma

Een vogel met een poot die gebroken of gekneusd is, heeft ook moeite op de stok te blijven zitten. Ook vogels die continu in de kooi zitten, kunnen dit soort verwondingen oplopen. Bijvoorbeeld door tussen de tralies te blijven hangen, of verstrikt te raken in een speeltouw. Als de botten dan ook nog broos zijn (door calciumgebrek), kunnen ze gemakkelijk breken. Het is niet altijd overduidelijk, en een bezoek aan de dierenarts is vaak nodig om de diagnose te stellen en voor behandeling.

Nieren

Omdat de belangrijkste zenuwen van de poten door het laatste deel van de nieren lopen, kunnen tumoren of ontstekingen van de nieren zorgen voor beschadiging van deze zenuwen. Er ontstaat dan verminderde kracht in de poten. Dieren met nierproblemen drinken vaak meer en een groter deel van de ontlasting bestaat uit het urinedeel.

Evenwichtsstoornissen

Dit kan komen door een middenoorontsteking of een ontsteking ergens anders in de hersenen. Vaak worden dan ook andere verschijnselen gezien, zoals de kop scheef houden en minder eten.

Overig oorzaken

Een algemeen zieke of zeer verzwakte vogel, zal de kracht niet meer hebben om goed op stok te zitten, deze vogels kunnen dan op de bodem van de kooi zitten. Als vogels niet meer eten kunnen ze een suikertekort krijgen. Er ontstaat een tekort aan brandstof en de vogels worden snel zwak.

Het probleem van een vogel die niet op stok kan blijven zitten of eraf valt is een reden om altijd een dierenarts te bezoeken. Spoed is geboden als de vogel daarnaast een zieke indruk maakt, slecht eet en drinkt en sloom is.

Mijn vogel wordt kaal

Er zijn verschillende oorzaken die dit probleem kunnen veroorzaken.

Plukken

De vogel trekt met de snavel zelf veren uit het lichaam. Dit kunnen zowel de veren van lichaam, staart als vleugels zijn. Sommige vogels trekken vooral de donsveertjes uit het lichaam, andere de grote pennen. Opvallend is dat de kopveren altijd volkomen normaal zijn omdat de vogel hier immers niet bij kan. Plukken kan verschillende oorzaken hebben. Eén van de belangrijkste is waarschijnlijk verveling en/of stress.

Soms heeft plukken een lichamelijke oorzaak. Zo kan een vogel jeuk hebben door bijvoorbeeld huidparasieten. Ook darmparasieten of leverproblemen kunnen jeuk geven en zo de vogel laten beginnen met plukken. Als het lichamelijke probleem is opgelost, zullen niet alle vogels stoppen met plukken. Ze kunnen ermee door gaan uit gewoonte.

Een behandelingsmogelijkheid bij deze vogels is om de snavel zo te vormen dat ze de veren niet meer vast kunnen pakken. Dit gebeurt door onder andere een gleufje in de ondersnavel te branden. Ook een kraag om de hals wordt gebruikt om te zorgen dat de vogel niet bij zijn eigen veren kan. Deze methodes kunnen geprobeerd worden om de gewoonte te doorbreken. Als er echter een achterliggende oorzaak is, zal de vogel weer beginnen zodra de snavel weer uitgegroeid is, of als de kraag verwijderd wordt.

Als lichamelijke oorzaken zijn uitgesloten lijkt het probleem gedragsmatig te zijn. Stress/verveling kan op verschillende manieren worden aangepakt. Bij een plukkende vogel kan het helpen meer afleiding te geven en om de omgeving veilig en overzichtelijk te houden.

Voerverrijking is een belangrijke vorm van stimulatie. Het overgrote deel van de tijd van een wilde vogel wordt besteed aan het verkrijgen van voer. Het doel is om dit deels na te bootsen door de voeding moeilijker toegankelijk te maken. Op internet zijn veel ideeën te vinden om de voeding op een meer uitdagende manier aan te bieden.

Een partner kan ook een groot deel van de problemen oplossen. Als de vogel lange tijd plukt, zal hij uiteindelijk kaal blijven. De veerfollikels zijn dan onherstelbaar beschadigd.

Huidontsteking

Als veren spontaan uitvallen zonder dat ze er door een nieuwe veer worden uitgedrukt (zoals normaal gesproken gebeurt) kan er een infectie van de huid aanwezig zijn die ook de veerfollikels aantast. Een infectie van de huid kan veroorzaakt worden door een schimmel of bacterie.

Virussen

Er zijn verschillende virusziektes die voor afwijkende en uitvallende veren zorgen zoals PBFD/snavel- en veerrot en Polyoma/kruiperziekte.

Algehele slechte toestand

Ook bij een algehele slechte conditie of verkeerde voeding, kan het verenkleed achteruit gaan. Het vormen van nieuwe veren kost veel energie en voedingsstoffen. Als de vogel deze niet voldoende uit het voer kan halen, zullen de veren na een rui, niet of afwijkend teruggroeien. Bij sommige voedingstekorten kan het eerste zichtbare verschijnsel van tekorten zijn dat de veren afwijkend van kleur zijn.

Hormonen

Ook hormonen hebben invloed op het verenkleed. Zo ontstaat bij vogels in het broedseizoen een kale plek op de buik, de zogenaamde broedplek. Deze kale huid is ook nog extra doorbloed, zodat het er rood uitziet. Dit is een normaal verschijnsel, bedoeld om de warmte van het lichaam efficiënter naar de eieren over te brengen. Afhankelijk van de soort ontwikkelen alleen vrouwtjes, of ook mannetjes een broedplek.

Mijn vogel wordt mager

De beste manier om te bepalen of een vogel te mager is, is om de bespiering rond het borstbeen te beoordelen. Op het borstbeen zit een uitstekende kam. Deze moet net te voelen zijn. Bij een vette vogel zal de borst rond zijn, en de kam niet te voelen. Bij een te magere vogel zal de kam meer uitsteken en ‘scherper’ aanvoelen.

Een vogel die mager wordt krijgt niet voldoende voedingsstoffen binnen om op gewicht te blijven. Het kan zijn dat hij te weinig eet, maar het kan ook zijn dat het lichaam abnormaal veel energie verbruikt.

Als een vogel weinig eet, ga na of het voer van goede kwaliteit is. Kijk ook naar de snavel. Als deze afwijkend van vorm is geworden, kan het zijn dat de vogel moeite heeft met eten. Soms zijn de bakjes leeg, maar liggen op de bodem van de kooi veel ongepelde zaden. Een afwijkende snavel kan komen door verkeerde voeding, trauma of een infectie.

Bij een vogel die evenveel voer binnenkrijgt als vroeger maar toch afvalt, kan het zijn dat het voer niet goed wordt verteerd. Een deel van de energie in het voer kan de vogel niet gebruiken. Dit kan voorkomen bij bijvoorbeeld zware worminfecties, darmontstekingen, kliermaagverwijdingssyndroom, atoxoplasmose etc. Bij de meeste patiënten zal ook de ontlasting afwijkend zijn. Er zitten bijvoorbeeld onverteerde zaden in, of het bevat veel vet.

Het kan ook zijn dat het energieverbruik van de vogel hoger is. Een mooi voorbeeld is hierbij de plukker. Een vogel die dit al langere tijd doe, zal zo goed als kaal zijn (op de kop na). Een kale vogel raakt erg veel warmte kwijt aan de omgeving, de veren zijn namelijk een uitstekende isolatie. Het kost dus erg veel energie om warm te blijven. Een vogel die geen kans heeft méér te gaan eten zal afvallen.

Ook ziek zijn kost veel energie. Daarnaast zal een zieke vogel vaak wat minder eten. Het is daarom belangrijk, zeker bij een vogel die niet helemaal in orde is, regelmatig te controleren of hij niet te mager wordt.

Een vogel die helemaal stopt met eten is altijd een spoedsituatie. Vanwege de hogere stofwisseling en de kleine afmetingen, kunnen vogels zeer slecht tegen vasten. Zeker de kleine zangvogels kunnen al na 5 uur niet eten hieraan sterven. Als de darm namelijk geen inhoud meer bevat kunnen de cellen van de binnenbekleding gaan afsterven.